Er is nog veel onduidelijkheid over de verspreiding van endotoxinen vanuit veehouderijbedrijven en de gevolgen voor de gezondheid van omwonenden. Dit blijkt uit een literatuurstudie die in opdracht van de POV is uitgevoerd. “Een toetsingskader voor endotoxinen opstellen, is voorlopig een brug te ver”, concludeert de POV op basis van deze onafhankelijke, wetenschappelijke studie.

De laatste jaren is de bezorgdheid omtrent de risico’s voor de gezondheid van omwonenden van veehouderijbedrijven sterk toegenomen. Vooruitlopend op de Omgevingswet krijgt volksgezondheid een steeds prominentere rol. Op dit moment is er echter nog geen officiële norm of grenswaarde voor de blootstelling aan emissies van endotoxinen en fijnstofdeeltjes in combinatie met endotoxinen. Ook is er geen methode vastgesteld om die blootstelling te bepalen. Wel wordt momenteel nader onderzoek gedaan, met de intentie om een norm vast te leggen waarmee omwonenden van veehouderijen zijn beschermd en waaraan het bevoegd gezag bij een vergunningaanvraag moet toetsen.

Nog verder onderzoek nodig
Voor het opstellen van een toetsingskader voor endotoxinen is het nog te vroeg, concludeert de POV op basis van de uitkomsten van de literatuurstudie. Want daaruit blijkt dat er nog veel onduidelijk is over de rol en werking van endotoxinen én van fijnstofdeeltjes in combinatie met endotoxinen. Zo toont de studie aan dat de endotoxineconcentraties in stallen en in de omgeving van varkenshouderijen sterk variëren waardoor hier geen causaal verband uit afgeleid kan worden.

Stalklimaat aanpakken
De literatuurstudie concludeert dat meer onderzoek naar de exacte bronnen van concentraties ín de varkensstal gewenst is. Dit sluit aan bij het speerpunt van de POV om via een integrale benadering het stalklimaat van bestaande en nieuwe stallen te verbeteren. “Het verbeteren van het klimaat in de stal heeft een positief effect op de varkens die er leven, mensen die er werken en de directe omgeving. Op het verbeteren van het stalklimaat moet wat ons betreft de focus liggen. De kans is groot dat we dan tot de conclusie komen dat een toetsingskader voor endotoxinen overbodig is”, zegt Ingrid Jansen, voorzitter POV.

Gezondheidseffecten van emissies
In de literatuurstudie die is uitgevoerd door OLFASCAN in samenwerking met het Vlaamse Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO), is de huidige kennis van mogelijke relaties tussen varkenshouderijen en gezondheid van omwonenden op een rij gezet. Hierbij wordt ingegaan op de mogelijke gezondheidseffecten van ammoniak, fijnstof en endotoxinen. Wat opvalt, is dat de afgelopen jaren de uitstoot van ammoniak en fijnstof in de varkenshouderij flink is gedaald. In deze studie is de nadruk gelegd op emissies van endotoxinen, omdat over de verspreiding hiervan relatief weinig bekend is. 

Lees hier het persbericht “Nog veel onduidelijk over verspreiding en risico endotoxinen in de lucht”. Het onderzoek van OLFASCAN/ILVO kunt u ook downloaden.